ΟΜΙΛΙΑ ΕΣΥΝ ΓΙΑ Ν/Σ ΕΟΠΑΕ

Με τη σημερινή συζήτηση επιδιώκουμε να αναδείξουμε τις αρνητικές επιπτώσεις του νομοσχέδιο που φέρνει η κυβέρνηση για την ολοκλήρωση της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης, μέρος του οποίου είναι και η δημιουργία του Εθνικού Οργανισμού Πρόληψης και Αντιμετώπισης των Εξαρτήσεων (ΕΟΠΑΕ). Το ν/σ ακόμα δεν έχει δημοσιευτεί, κινούμαστε με βάση το κείμενο που διέρρευσε από το Υπουργείο (το οποίο δεν έχει αμφισβητήσει η κυβέρνηση) και τις επίσημες δηλώσεις του Υπουργείου κατά την παρουσίασή του.

 Επί της ουσίας πρόκειται για μια επιχείρηση σκούπα, που συνενώνει και ενισχύει όλες τις πολιτικές που ήδη εφαρμόζονται αποσπασματικά τα τελευταία χρόνια σε Πρόληψη-Θεραπεία-Κοινωνική επανένταξη (απαξίωση στεγνής θεραπείας, υποβάθμιση πρόληψης, επικέντρωση στη μείωση βλάβης, επιχειρηματική δράση στο χώρο). ΚΕΘΕΑ, ΟΚΑΝΑ, 18 ΑΝΩ, ΙΑΝΟΣ, ΔΙΑΠΛΟΥΣ, Κέντρα Πρόληψης κ.α. καταργούνται. Ο ΕΟΠΑΕ γίνεται ο ενιαίος και μοναδικός φορέας υπεύθυνος για την πρόληψη, τη θεραπεία και την κοινωνική επανένταξη.

Τα βασικά στοιχεία του νομοσχεδίου που ξεχωρίζουμε είναι τα εξής:

• Η κατάργηση των δημόσιων φορέων απεξάρτησης που λειτουργούν σε Ψυχιατρικά Νοσοκομεία και η μετατροπή τους σε ΝΠΙΔ που θα λειτουργούν με όρους οικονομικής αυτοτέλειας, με ληξιπρόθεσμα προγράμματα ΕΣΠΑ, με όρους ιδιοσυντήρησης, αναζήτησης χορηγιών κλπ.
• Η πλήρης ιατρικοποίηση του κοινωνικού φαινομένου της εξάρτησης και της αντιμετώπισής της. Είναι χαρακτηριστικό ότι υιοθετείται ο αντιεπιστημονικός διαχωρισμός εθισμού και εξάρτησης, η εξάρτηση βαφτίζεται «ψυχοκοινωνική αναπηρία», η απεξάρτηση διαχωρίζεται από τη θεραπεία και νοείται ως μέρος της σωματικής αποτοξίνωσης, οι θέσεις θεραπείας αναφέρονται ως «κλίνες» κα.
• Διαλύουν την φιλοσοφία των στεγνών θεραπευτικών προγραμμάτων και την διαχέουν σε έναν ενιαίο τομέα θεραπείας πλάι στην υποκατάσταση. Η μείωση βλάβης ενισχύεται περεταίρω, ενώ ήδη υπερτερεί συντριπτικά. Είναι χαρακτηριστικό ότι πουθενά δεν αναφέρεται η λέξη «θεραπευτική κοινότητα», ενώ στις προθέσεις του ν/σ είναι και η δημιουργία μικτών θεραπευτικών πλαισίων πχ. υποτίθεται «στεγνά» με προ ένταξη την υποκατάσταση. Το εκάστοτε ιδιαίτερο θεραπευτικό μοντέλο του κάθε προγράμματος πχ. Κοινότητα, ομάδα αυτοβοήθειας κλπ. ανάλογα με τις ανάγκες του κάθε χρήστη χάνεται, γιατί αντιμετωπίζεται ως κόστος, μετατρέποντας τελικά την απεξάρτηση από διαδικασία πλήρους και συλλογικής επανα-κοινωνικοποίησης σε fast track συμβουλευτική.
• Η μείωση βλάβης αυτονομείται και θεωρείται πλέον ως αυτοτελής διαδικασία και όχι ως μέρος της κινητοποίησης για θεραπεία. Με άλλα λόγια, αυτή θα δέχεται τα αιτήματα και ο χρήστης θα επιλέγει πού θέλει να πάει, με όλο το βάρος της εξάρτησης πάνω του, παίρνοντας την ευθύνη της επιτυχίας ή της υποτροπής του.
• Διασπάται η κοινωνική επανένταξη από τη φροντίδα που έως σήμερα παρείχε το θεραπευτικό της πλαίσιο, στοχεύοντας τελικά στην κατάκτηση απλά της λειτουργικότητας. Το κράτος αποποιείται πλήρως την ευθύνη του, αφού παγιώνονται οι ΚΟΙΝΣΕΠ και γενικά η εταιρική κοινωνική ευθύνη ως φορείς υπεύθυνοι για την επανένταξη.
• Η νομιμοποίηση κάθε μορφής ιδιωτικής πρωτοβουλίας σε πρόληψη-θεραπεία-κοινωνική επανένταξη, με τις ΜΚΟ και τους ιδιώτες που ήδη αλωνίζουν στην πρόληψη και τη μείωση βλάβης, να μπαίνουν στον ΕΟΠΑΕ ως ισάξιοι εγκεκριμένοι, ανοίγοντας έτσι παράλληλα το δρόμο για την ιδιωτική συνταγογράφηση υποκατάστατων. Να θυμίσουμε εδώ ότι οι ΜΚΟ έχουν παίξει καθοριστικό ρόλο στην προώθηση αντιεπιστημονικών ιδεολογημάτων και αντιδραστικών πολιτικών όπως ο διαχωρισμός μαλακά – σκληρά, η νομιμοποίηση όλων των ναρκωτικών, ΧΕΧ κλπ.
• Δεν υπάρχει ξεκάθαρη στάση απέναντι στα κέντρα πρόληψης, το μέλλον των οποίων παραμένει άγνωστο μετά το 2027, χωρίς να λύνεται το ζήτημα του θεσμικού τους πλαισίου
• Εδραιώνονται απαράδεκτες εργασιακές σχέσεις (συμβάσεις ορισμένου χρόνου, μειωμένου ωραρίου, μπλοκάκια έως και 30% επί των οργανικών θέσεων) ενώ παράλληλα η συνεχής κινητικότητα εργαζομένων ανάλογα με τις ανάγκες να καλυφθούν τρύπες, επιδεινώνουν τη θέση των εργαζομένων,  τη θεραπευτική σχέση, άρα και το επιστημονικό έργο.
• Θα ανοιγοκλείνουν δομές με συνοπτικές διαδικασίες και μόνο με απόφαση του διορισμένου ΔΣ, το οποίο αποκτά υπερσυγκεντρωτικές αρμοδιότητες. Ο πρόεδρος ΔΣ επιτελεί ακόμα και ρόλο Εθνικού Συντονιστή, ώστε να μπορούν ανενόχλητοι να ασκούν την κυρίαρχη πολιτική στον τομέα της εξάρτησης.

Από αυτά προκύπτει ότι κατακερματίζεται η θεραπεία και το συνεχές της (πρόληψη-θεραπεία-κοινωνική επανένταξη) και δεν «ενισχύεται ο πλουραλισμός της» όπως υποστηρίζει η κυβέρνηση. Η ενοποιημένη άλλωστε δομή του ΕΟΠΑΕ, στερεί τη δυνατότητα εμβάθυνσης στις τοπικές ανάγκες  της κοινωνίας που επιχειρούσαν έως σήμερα τα προγράμματα με την αυτοτέλειά τους. Η λεγόμενη «διασύνδεση» των υπηρεσιών, που όπως λέει καλείται να λύσει το ν/σ, γινόταν ήδη, χωρίς να επιβάλλεται ενοποίησή τους. Υπαρκτά προβλήματα και καθυστερήσεις δεν οφείλονταν στην έλλειψη διοικητικής δομής, αλλά σε ελλείψεις πόρων και προσωπικού! Άλλωστε το ν/σ δεν αναφέρει καμία ενίσχυση του Φορέα στη βάσει των αναγκών, έτσι, στην καλύτερη των περιπτώσεων απλά ανακατανέμει την υποχρηματοδότηση. Η ανάγκη για δημιουργία νέων δομών, όπως της σωματικής αποτοξίνωσης ή της ψυχιατρικής συν-νοσηρότητας, δεν χρειαζόταν κατάργηση δημόσιων φορέων για να υλοποιηθεί.

Η δημιουργία του ΕΟΠΑΕ αποτελεί εφαρμογή της διακηρυγμένης στρατηγικής της ΕΕ για τα ναρκωτικά, που υπηρέτησαν διαχρονικά όλες οι κυβερνήσεις, στην κατεύθυνση της διαχείρισης των πιο ακραίων εκδηλώσεων του φαινομένου της εξάρτησης, με δείκτες τη μείωση των λοιμωδών νοσημάτων και την παραμονή των εξαρτημένων σε οποιαδήποτε υπηρεσία. Μια προσέγγιση, που βγάζει από το επίκεντρο την θεραπεία και την επανένταξη και θέτει ως κριτήριο αποτελεσματικότητας τη λεγόμενη «λειτουργικότητα» του εξαρτημένου, τελικά ανακυκλώνοντας και οξύνοντας το πρόβλημα χρόνο με το χρόνο, αφού δε στοχεύει στα πραγματικά αίτια του φαινομένου.

Μιας πολιτικής, που δεν έχει κανένα πρόβλημα να αντιμετωπίζει τα ναρκωτικά ως πεδίο συνεχώς αναπτυσσόμενης κερδοφορίας, αδιαφορώντας για τις κοινωνικές συνέπειες. Που τελικά, βάζει τις κοινωνικές ανάγκες και την ίδια την ανθρώπινη ζωή στο ζύγι του κόστους – οφέλους, μετατρέποντας έτσι το αυτονόητο σε προνόμιο μόνο για όσους αντέχει η τσέπη τους.

Το ν/σ δεν κάνει αναφορά για το κέντρο απεξάρτησης ΘΗΣΕΑ, αλλά αυτό δεν μπορεί και δεν πρέπει να καλλιεργήσει εφησυχασμό, καθώς δεν γνωρίζουμε το τελικό κείμενο που θα κατατεθεί προς ψήφιση, τίποτα δεν μπορεί να θεωρηθεί βέβαιο. Υπάρχει ο κίνδυνος να ενταχτεί και αυτός στα σχέδια της κυβέρνησης για συνένωση ή για οριστικό κλείσιμο πλάι στο ΚΕΘΕΑ, ΟΚΑΝΑ, 18 ΑΝΩ, ΙΑΝΟΣ, ΔΙΑΠΛΟΥΣ. Σε κάθε περίπτωση, ακόμη και να εξασφαλιστεί η λειτουργία του ΘΗΣΕΑ, δεν μπορεί παρά να επηρεαστεί το θεραπευτικό του πρόγραμμα στην κατεύθυνση τον όσων προαναφέραμε. Στην μείωση της βλάβης και την κατάργηση των στεγνών προγραμμάτων.

Το θέμα του ν/σ και της λειτουργίας του ΘΗΣΕΑ απασχόλησε το δημοτικό συμβούλιο της Καλλιθέας στις αρχές Δεκέμβρη, καθώς πρόκειται για δημοτικό πρόγραμμα απεξάρτησης και το μοναδικό στην περιοχή. Η τότε δημοτική αρχή Η ΚΑΛΛΙΘΕΑ ΑΛΛΑΖΗ του κ.Δημήτρη Κανάβου αρνήθηκε να στηρίξει ψήφισμα καταψήφισης του ν/σ και στήριξης του ΘΗΣΕΑ με το πρόσχημα ότι δεν υπάρχει κατατεθειμένο νομοσχέδιο και επιφυλάσσονταν για όταν κατατεθεί, με αποτέλεσμα να μην περάσει. Εμείς λέμε ότι τότε θα είναι αργά, τώρα είναι η ώρα της αντίδρασης. Το ερώτημα που γεννιέται όμως είναι η σημερινή δημοτική αρχή ΕΝΩΜΕΝΟΙ ΜΠΡΟΣΤΑ του κ. Ασκούνη, που τότε συμφώνησε σε αυτό το ψήφισμα, θα το ξαναφέρει προς ψήφιση και ποτέ; Τι μετρά προτίθεται να πάρει για να εξασφαλίσει την συνέχιση και την ενίσχυση της λειτουργίας του ΘΗΣΕΑ με αναλλοίωτη την θεραπευτική του ταυτότητα; Εγγυάται τις θέσεις εργασίας όλων των εργαζομένων και θεραπευτών στο πρόγραμμα; Αναμένουμε από την Δημοτική Αρχή να θέσει το ζήτημα το συντομότερο δυνατόν, στο επόμενο δημοτικό συμβούλιο, καθώς τα χρονικά όρια στενεύουν.

Μέχρι τώρα σύσσωμος ο κλάδος της απεξάρτησης (εκτός από το Σύλλογο Εργαζομένων ΟΚΑΝΑ) έχει εκφράσει την αντίθεσή του και την θέση να μην κατατεθεί το ν/σ. Υπάρχει αναβρασμός, ενώ συνεχώς οργανώνονται δράσεις πανελλαδικά. Ως ΕΣΥΝ συμμετέχουμε κεντρικά στα καλέσματα Σωματείων και Φορέων, ενώ τοποθετηθήκαμε από την πρώτη στιγμή ενάντια στην κατάθεση του ν/σ. Ο αγώνας είναι πρώτα και κύρια αγώνας των εργαζόμενων των δομών και των οικογενειών τους, με αυτή την έννοια σεβόμαστε τις πρωτοβουλίες τους και δρούμε επικουρικά.

Ωστόσο, ως ΕΣΥΝ έχουμε ευθύνη το ζήτημα της διάλυσης της πρόληψης και της θεραπείας, με ό, τι συνέπειες επιφέρει συνολικά στην όξυνση του φαινομένου, να γίνει υπόθεση όλου του λαού. Το ν/σ αποτελεί ευθεία επίθεση σε όποια αντανακλαστικά μπορεί να έχει η νεολαία απέναντι στα ναρκωτικά, μετατρέποντας σε επίσημη κρατική ιδεολογία ένα αλλοιωμένο, αντιεπιστημονικό κι επικίνδυνο περιεχόμενο που θα πλασάρεται έτσι σε όλους τους θεσμούς : στα σχολεία, στην πρόληψη, στα σχολικά και πανεπιστημιακά βιβλία, στις κρατικές ενημερώσεις για το φαινόμενο. Είναι επίθεση στο δικαίωμα του λαού για δημόσια και δωρεάν πρόληψη – θεραπεία.

Με δυο λόγια, χρειάζεται να συμβάλλουμε ώστε η αντίθεση στο ν/σ να απλώσει σε όλους τους κοινωνικούς φορείς, να ζυμωθεί η ανάγκη αντίστασης με αποκορύφωμα τις μέρες που θα έρθει προς ψήφιση όπου θα υπάρχουν απεργίες και άλλες μορφές κινητοποιήσεων. Κοινός στόχος μας βέβαια να μην κατατεθεί καν προς ψήφιση στην βουλή. Στα πλαίσια αυτά σας καλούμε όλους να πάρετε πρωτοβουλίες ενημέρωσής , να υπογράψουμε όλοι το κοινό ψήφισμα των συλλόγων γονέων στην απεξάρτηση αν δεν το έχουμε πράξει είδη.

Απαιτούμε την άμεση απόσυρση του σχεδίου νομού.

Όχι στην κατάργηση των Ειδικών Ψυχιατρικών Νοσοκομείων.

Κάτω τα χέρια από τα στεγνά προγράμματα.

Ενίσχυση τώρα των δημόσιων υπηρεσιών ψυχικής υγείας και απεξάρτησης.

Η ΨΥΧΙΚΗ ΥΓΕΙΑ ΚΑΙ Η ΑΠΕΞΑΡΤΗΣΗ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑ.

Δεν παζαρεύουμε τις ζωές των παιδιών μας, δεν παζαρεύουμε το μελών μας!! Δανείζομε το σύνθημα που βγήκε από το έγκλημα στα Τέμπη

ΤΑ ΚΕΡΔΗ ΤΟΥΣ ή ΟΙ ΖΩΕΣ ΜΑΣ;

Στέφανος Χάλιος

Πρόεδρος Παραρτήματος ΕΣΥΝ Καλλιθέας – Ν. Σμύρνης – Μοσχάτου – Ταύρου