*ΝΑΤΑΛΙΑ ΚΑΛΟΥ

Οι παιδικές κατασκηνώσεις του Δήμου Πατρέων αποτελούν ένα θερινό πρόγραμμα δημιουργικής απασχόλησης, το οποίο λειτούργησε καθημερινά από το πρωί έως το μεσημέρι και συμπεριλάμβανε δραστηριότητες που αποσκοπούσαν τόσο στη ψυχαγωγία όσο και στη σωματική και πνευματική ενδυνάμωση των παιδιών. Ανάμεσα στη γυμναστική, το θέατρο, καθώς και τις υπόλοιπες δραστηριότητες της κατασκήνωσης, ήταν ενσωματωμένο και το πρόγραμμα πρωτογενούς πρόληψης της εξάρτησης του Εθνικού Συμβουλίου κατά των Ναρκωτικών (ΕΣΥΝ). Το πρόγραμμα διήρκεσε τρεις περιόδους και καλύφθηκαν οι ανάγκες περίπου 600 παιδιών. Τα παιδιά προέρχονταν από ποικίλες κοινωνικοοικονομικές ομάδες και οι ηλικίες τους κυμαίνονταν από 8 έως 13 ετών. Βασικό άξονα του προγράμματος αποτελούσε η ανάπτυξη των ψυχοκοινωνικών δεξιοτήτων των παιδιών, με σκοπό τη διαμόρφωση του χαρακτήρα τους ώστε να μην νιώσουν στη μετέπειτα ζωή τους την ανάγκη να προβούν στη χρήση ουσιών για την κάλυψη των συναισθηματικών τους αναγκών. Το πρόγραμμα σχεδιάστηκε και υλοποιήθηκε από ψυχολόγο και ήταν δομημένο έτσι ώστε να συνάδει με τους γρήγορους ρυθμούς της κατασκήνωσης, ενώ ήταν ευέλικτο σε αλλαγές, βάσει της ηλικίας κάθε ομάδας παιδιών.

Κάθε συνάντηση αποτελείτο από δύο σκέλη, μια αρχική συζήτηση σχετικά με το θέμα και έπειτα κάποιες βιωματικές δραστηριότητες, ενώ ο χρόνος μεταξύ των δύο μοιραζόταν ανάλογα με τη δυναμική και τις ανάγκες κάθε ομάδας, Στο πρώτο σκέλος ζητείτο από τα παιδιά να εκφραστούν ελεύθερα και να μοιραστούν τις γνώσεις και τυχόν εμπειρίες τους αναφορικά με τις εξαρτήσεις και ταυτόχρονα λύνονταν οι απορίες τους και συζητούνταν οι προβληματισμοί τους. Στον χρόνο των δραστηριοτήτων, από την άλλη, δινόταν κυρίως βάση στη γνωριμία των μελών, τη σύνδεση της ομάδας, την ανάπτυξη του αλληλοσεβασμού, της επικοινωνίας και της συνεργατικότητας, καθώς και στη καλλιέργεια προσωπικών χαρακτηριστικών όπως η αυτοεκτίμηση, αλλά και η ενίσχυση της εικόνας του εαυτού, τα οποία αποτελούν ασπίδα για την αποφυγή κάθε είδους εξάρτησης.

Κατά τη διάρκεια των συναντήσεων, όπως είναι φυσικό, δεν είχε κάθε παιδί τον ίδιο ενεργητικό ρόλο. Κάποια είχαν την ανάγκη και την άνεση να εκφραστούν περισσότερο, άλλα χρειάζονταν τον χρόνο τους να λυθούν, ενώ κάποια προτιμούσαν απλώς να ακούν. Ακόμα και στη διάρκεια των δραστηριοτήτων-παιχνιδιών κάποια παιδιά δεν ήθελαν για παράδειγμα να φτιάξουν ομάδες, κι όταν έπειτα εξηγούσαμε γιατί είναι σημαντικό να γνωριζόμαστε, να γινόμαστε μέλος μιας ομάδας και να χτίζουμε νέες φιλίες, υπήρχαν παιδιά που έλεγαν ότι είχαν ήδη φίλους από το σχολείο και δεν ήθελαν καινούριους. Ακόμη, μέσα από τις συζητήσεις μας ήταν φανερό το υπόβαθρο και η επιρροή της οικογένειας στον σχηματισμό των απόψεων των παιδιών. Μάλιστα, πολλά παιδιά φαίνονταν να έχουν λανθασμένες απόψεις σχετικά με το θέμα των εξαρτήσεων και να είναι προκατειλημμένα, έχοντας όμως την σιγουριά ότι αυτό που εξέφραζαν ήταν σωστό, αφού αυτό είχαν ακούσει από τους γονείς τους. Υπήρχαν βέβαια και πολλά παιδιά που ήταν σωστά ενημερωμένα τόσο από τους γονείς, όπως ανέφεραν, όσο και από το σχολείο.

Συνεπώς, κρίνεται σημαντικό να υπάρχει στο σχολείο κατάλληλη ενημέρωση σχετικά με θέματα εξαρτήσεων, ώστε τα παιδιά να λαμβάνουν από μικρή ηλικία τις βάσεις για την αποφυγή και την αντιμετώπισή τους. Το να θωρείται το θέμα “taboo” και να αποφεύγονται οι συζητήσεις γύρω από αυτό, δεν θα αποτρέψει τα παιδιά από τις εξαρτήσεις. Στην πραγματικότητα θα δημιουργήσει μεγαλύτερη περιέργεια για δοκιμή, ιδιαίτερα σε περιόδους ευαλωτότητας. Αυτό που μπορεί να τα αποτρέψει από το να καταφύγουν στη χρήση ουσιών είναι η γνώση σχετικά με το τι είναι αυτό που σκοπεύουν να βάλουν στο σώμα τους απλά για να το δοκιμάσουν και τι συνέπειες μπορεί να έχει μια τέτοια δοκιμή μακροχρόνια και πολύ περισσότερο η ενδυνάμωση του χαρακτήρα τους ώστε να βρίσκουν άλλους τρόπους αντιμετώπισης των προβλημάτων τους.

* Η ΝΑΤΑΛΙΑ ΚΑΛΟΥ είναι Ψυχολόγος, Υπεύθυνη του προγράμματος του ΕΣΥΝ Πάτρας για την Πρωτογενή Πρόληψη για τα ναρκωτικά στις παιδικές κατασκηνώσεις του Δήμου Πατρέων