Οι συνθήκες που δημιουργεί η πανδημία του κορονοϊού, ιδιαίτερα κατά τις περιόδους της καραντίνας, οδηγούν σε επιδείνωση όλων των πλευρών της χρήσης και εξάρτησης από ναρκωτικές ουσίες: την έναρξη, τη συστηματοποίηση και αύξηση της χρήσης, την υποτροπή στη χρήση, την εγκατάλειψη της θεραπείας.

Συνθήκες όπως η ανεργία, η οικονομική αβεβαιότητα, η κοινωνική απομόνωση, η μοναξιά, διευκολύνουν τη στροφή των νέων προς τις ουσίες με σκοπό τη φυγή από τις συνέπειες που δημιουργούν.

Το παραπάνω αποδεικνύεται και από τα ίδια τα στοιχεία της περιόδου που έχουν δημοσιεύσει οι επίσημοι φορείς, τόσο σε παγκόσμιο επίπεδο όσο και στη χώρα μας.

• Η μέτρηση των λυμάτων στην Ελλάδα φανερώνει το μέγεθος του προβλήματος. Τον Μάρτιο του 2019 η κατανάλωση κοκαΐνης ήταν 482 γρ. την ημέρα, ενώ στο πρώτο lockdown τον Μάρτιο του 2020, φτάσαμε σε διπλασιασμό (804 γρ/ημέρα) και στο δεύτερο lockdown τον Νοέμβριο του 2020 σε τετραπλασιασμό, δηλαδή 1837 γρ. ημερησίως. Η αύξηση όμως συνεχίστηκε, φτάνοντας τον Μάρτιο του 2021 σε χρήση 2.396 γρ. ημερησίως,
• Η αύξηση της χρήσης, ακόμα και της έναρξης της χρήσης παρατηρήθηκε σε παγκόσμιο επίπεδο. Η Αυστραλία σημείωσε αύξηση κατά 49%, οι ΗΠΑ κατά 46% και η Βρετανία κατά 44% στη χρήση. Είναι επίσης χαρακτηριστικό ότι δύο στους πέντε χρήστες κάνναβης παραδέχτηκαν ότι διπλασίασαν τη χρήση κάνναβης κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου.
• η αγορά ναρκωτικών στην Ευρώπη παρουσιάστηκε ανθεκτική στην πανδημία. Προσαρμόστηκε πολύ γρήγορα αξιοποιώντας για την εμπορία ναρκωτικών νέες μεθόδους (sms, Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης, darknet, υπηρεσίες delivery και courier). Παρουσιάστηκε αύξηση της παραγωγής συνθετικών ναρκωτικών.

Ωστόσο, οι κυβερνήσεις της Ε.Ε., συμπεριλαμβανομένης και της ελληνικής, δεν πήραν κανένα μέτρο για να ενισχύσουν την πρόληψη αλλά και τη θεραπεία. Η κυβέρνηση της ΝΔ στην Ελλάδα έπραξε όπως και οι προκάτοχοι της. Διατήρησε:

• Την υποστελέχωση των Κέντρων Πρόληψης καθιστώντας ακόμα πιο δύσκολο το έργο τους ιδιαίτερα στις νέες συνθήκες που έχει επιβάλλει η καραντίνα, ενώ δεν πήρε κανένα μέτρο προετοιμασίας και ενίσχυσης των αντανακλαστικών των νέων απέναντι στα ναρκωτικά, εν όψει του δεύτερου και τρίτου κύματος της πανδημίας, για τα οποία προειδοποιούσαν όλοι οι επιστήμονες.
• Την υποχρηματοδότηση και υποστελέχωση των θεραπευτικών προγραμμάτων σε συνθήκες που αντικειμενικά πολλαπλασιάζουν τις ανάγκες στήριξης αλλά και τις πιθανότητες υποτροπών. Από το 2009 οι δαπάνες για τον ΟΚΑΝΑ έχουν μειωθεί κατά 30% και για το ΚΕΘΕΑ κατά 50%. Μάλιστα, το προσωπικό στο ΚΕΘΕΑ τα τελευταία χρόνια έχει μειωθεί κατά 21%.
• Σε αυτό το έδαφος μάλιστα, προστέθηκε η πρόταση για τον Εσωτερικό Κανονισμός από το διορισμένο ΔΣ του ΚΕΘΕΑ, ως φυσική συνέπεια της Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου του 2019, που κατάργησε το αυτοδιοίκητο. Οι ενέργειες αυτές έχουν έναν και μόνο σκοπό: Να αλλοιώσουν το χαρακτήρα του μεγαλύτερου φορέα υλοποίησης “στεγνής” θεραπείας στη χώρα μας ώστε να διευκολύνεται η υλοποίηση της κυρίαρχης πολιτικής διαχείρισης της τοξικοεξάρτησης από την εκάστοτε κυβέρνηση.

Ο εσωτερικός κανονισμός αποτελεί ευθεία επίθεση στη φιλοσοφία, τη δομή, τη λειτουργία αλλά και την αποτελεσματικότητα του ΚΕΘΕΑ. Στη θέση τους προτάσσει ακατάλληλες μεθόδους που όχι μόνο δεν μπορούν να ανταποκριθούν στα σύγχρονα δεδομένα των εξαρτήσεων, αλλά υιοθετούν επικίνδυνες αντιλήψεις για την εξάρτηση όπως τον αντιεπιστημονικό διαχωρισμό μεταξύ «λειτουργικού και μη λειτουργικού χρήστη».

Αλλάζει το χαρακτήρα  της ίδιας της θεραπευτικής διαδικασίας του ΚΕΘΕΑ καθώς εντάσσει τη «μείωση της βλάβης» στη λειτουργία του, σε μία εποχή μάλιστα που ο ίδιος ο πληθυσμός στον οποίο απευθύνεται η τελευταία συνεχώς μειώνεται.

Μετατρέπει τη θεραπευτική κοινότητα, το θεμέλιο λίθο του ΚΕΘΕΑ σε ένα μόρφωμα που ονομάζει «Διεύθυνση Κλινικών Εφαρμογών», μέσω του οποίου καταργούνται ή συγχωνεύονται αυτοτελείς μονάδες, που ήταν εξιδεικευμένες σε ειδικούς πληθυσμούς ή είδη εξάρτησης.

Η στάση των κυβερνήσεων είναι ενδεικτική των προθέσεών τους

Στο νέο σχέδιο δράσης για τα ναρκωτικά, η Ε.Ε., καλεί τα κράτη-μέλη σε ενίσχυση  των προγραμμάτων υποκατάστασης και των Χώρων Εποπτευόμενης Χρήσης παρουσιάζοντάς τα ως τις κύριες μορφές θεραπείας και αντιμετώπισης. Συνεχίζουν να προβάλλουν ως θεραπεία  τη συντηρούμενη επιβίωση των εξαρτημένων, στη λογική της «μείωσης της βλάβης» από τη χρήση. Ενώ συνεχώς υποβαθμίζουν την ουσιαστική απεξάρτηση και επανένταξη στην κοινωνία μέσα από τα «στεγνά» θεραπευτικά προγράμματα.

Οι προσπάθειες νομιμοποίησης της κάνναβης πάνε χέρι χέρι με την αθώωσή της στα μάτια της νεολαίας

Είναι ξεκάθαρη η πρόθεση της Ε.Ε. να ενισχύσει την προσπάθεια αθώωσης της κάνναβης, καθώς κυρίως σε αυτή αναφέρεται όταν διαχωρίζει τη χρήση ουσιών σε «προβληματική» και «μη προβληματική».

Ο ΟΗΕ, έπειτα από πολλές πιέσεις, αποφάσισε να αφαιρέσει την κάνναβη από το παράρτημα 4, δηλαδή από την κατηγορία των πολύ επικίνδυνων εθιστικών ουσιών, διατηρώντας την ακόμα στον πίνακα 1  όπου αναφέρονται όλα τα διαθέσιμα ναρκωτικά.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποφάνθηκε ότι η CBD δεν είναι ναρκωτικό αλλά τρόφιμο, διευκολύνοντας ακόμη περισσότερο την κυκλοφορία τέτοιων σκευασμάτων σε όλες τις χώρες, αθωωμένων και χωρίς φαρμακευτικό έλεγχο.

Πίσω από αυτή τη βιτρίνα απλώνεται ένα τεράστιο πεδίο κερδοφορίας από τη νομιμοποίηση της με επενδύσεις εκατομμυρίων σε χώρες της Ευρώπης, ανάμεσα στις οποίες η Ελλάδα αναδεικνύεται στις πρώτες εξαιτίας των κλιματολογικών της προτερημάτων.

Η κάνναβη αξιοποιείται τόσο για να καταστέλλονται κοινωνικές αντιδράσεις μπροστά σε ένα μέλλον δυσοίωνο, όσο και ως ένας νέος τρόπος διοχέτευσης κεφαλαίων μπροστά στην οικονομική κρίση.

Χρειάζονται ΤΩΡΑ ουσιαστικά μέτρα ενίσχυσης της πρόληψης και της θεραπείας

Το φαινόμενο της επιδείνωσης της τοξικοεξάρτησης δεν θα αναχαιτιστεί με το πέρας της πανδημίας. Αντιθέτως, η κρίση που επιταχύνθηκε με την πανδημία και οι κοινωνικές της επιπτώσεις, η διαχείριση της υγειονομικής κρίσης με σκληρά περιοριστικά μέτρα, με την αποθέωση της «ατομικής ευθύνης» χωρίς ενίσχυση του Δημόσιου συστήματος Υγείας και χωρίς εξασφάλιση μέτρων προστασίας της υγείας και του εισοδήματος θα φέρουν πολλαπλές συνέπειες στην ψυχολογία των νέων.

Δεν θα ανεχτούμε αυτή την εγκληματική “δήθεν” αντιναρκωτική πολιτική της κυβέρνησης και της Ε.Ε.

Ο αγώνας ενάντια σε όλα τα ναρκωτικά, στις συνέπειες που διαμορφώνουν στους όρους συνείδησης και δράσης της νέας γενιάς είναι υπόθεση του λαού, είναι δικός του αγώνας.

Απευθύνουμε κάλεσμα σε όλους, μέσα από τους μαζικούς φορείς, τα σωματεία, τους συλλόγους γονέων,  ιδιαίτερα στους νέους μέσα από τις Οργανώσεις τους (μαθητικά Συμβούλια, Φοιτητικούς και Σπουδαστικούς Συλλόγους), να πυκνώσουν τις γραμμές του αντιναρκωτικού κινήματος. Να ενσωματώσουν στη δράση τους τα αιτήματά του.

Απαιτούμε τώρα:

• Ενίσχυση του ρόλου των Κέντρων Πρόληψης. Εφαρμογή προγραμμάτων κατά των εξαρτήσεων σε όλες τις σχολικές βαθμίδες,  στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και στα στρατόπεδα.
• Έγκριση και εφαρμογή εξειδικευμένων επιστημονικών προγραμμάτων πρόληψης προσαρμοσμένης στις συνθήκες της καραντίνας.
• Άμεσες προσλήψεις με σκοπό την πλήρη στελέχωση με όλο το απαραίτητο μόνιμο προσωπικό των Κέντρων Πρόληψης. Άμεση δημιουργία νέων Κέντρων Πρόληψης σε περιοχές που υπάρχει αυξημένη ανάγκη.
• Άνοιγμα των σχολείων με όλα τα απαραίτητα μέτρα προστασίας των μαθητών με οικονομική ευθύνη του κράτους.
• Μέτρα για την αντιμετώπιση της σχολικής διαρροής, την προστασία των ανέργων και των ευάλωτων κοινωνικά ομάδων.  Ενίσχυση της δωρεάν αθλητικής και πολιτιστικής δραστηριότητας των νέων ανθρώπων.
• Άμεση κατάργηση της ΠΝΠ του 2019 που επιβάλλει διορισμό του ΔΣ του ΚΕΘΕΑ από την κυβέρνηση και όχι από εκλογές.
• Άμεση απόσυρση του νέου Κανονισμού Λειτουργίας του ΚΕΘΕΑ.
• Δημιουργία νέων παραρτημάτων του ΚΕΘΕΑ όπου υπάρχει ανάγκη και άμεση πρόσληψη όλου του απαραίτητου μόνιμου προσωπικού με επαρκή χρηματοδότηση από τον κρατικό προϋπολογισμό.
• Πολλαπλασιασμό των κέντρων ενημέρωσης, των προγραμμάτων δράσης στο δρόμο, των κέντρων υποστήριξης χρηστών με κρατική χρηματοδότηση.
• Παύση κάθε επιχειρηματικής δραστηριότητας ιδιωτικών φορέων και ΜΚΟ στους τομείς Πρόληψης και Απεξάρτησης. Πρόληψη και απεξάρτηση δημόσια και δωρεάν για όλους με ενίσχυση των προγραμμάτων από τον Κρατικό Προϋπολογισμό.
• Όχι στη νομιμοποίηση της κάνναβης. Κανένας αντιεπιστημονικός διαχωρισμός των ναρκωτικών σε “σκληρά – μαλακά”.
• Όχι στη λειτουργία Χώρων Εποπτευόμενης Χρήσης.…  

ΜΑΪΟΣ 2021