Κεντρική ομιλία του ΕΣΥΝ στην Ημερίδα ΟΓΕ – ΕΣΥΝ στις 22.10.2017
*Παναγιώτης Κατηφές
Η σημερινή πρωτοβουλία του ΕΣΥΝ και της ΟΓΕ θέλουμε να είναι η απαρχή μια μαζικής –οργανωμένης και διαρκούς μάχης που θα βάζει στο στόχαστρο την ουσία του προβλήματος των ναρκωτικών αλλά παράλληλα ανοίγοντας και σε βάθος πως το ζήτημα επιδρά στη γυναίκα, ποια η στάση του μαζικού και του οργανωμένου γυναικείου κινήματος. Να είναι η απαρχή για πλήθος εκδηλώσεων, παρεμβάσεων και κινηματικής δράσης, στο σύνολο της χώρας μέσα από τα Παραρτήματα του ΕΣΥΝ αλλά και τους Συλλόγους Γυναικών που είναι ενταγμένοι στην ΟΓΕ.
Υπάρχει μια λεπτή κόκκινη γραμμή που συνδέει τόσο την πάλη του ΕΣΥΝ απέναντι σε όλα τα ναρκωτικά, τον τρόπο ζωής που συνοδεύει η τοξικοεξάρτηση και την πάλη της ΟΓΕ για τα σύγχρονα δικαιώματα της γυναίκας. Αυτή η λεπτή κόκκινη γραμμή είναι η κοινωνική βάση, ότι δηλαδή δεν βλέπουμε τα αίτια που γεννούν και αναπαράγουν τα προβλήματα της γυναίκας αλλά και το φαινόμενο των ναρκωτικών, έξω από τα σημερινά δεδομένα, έξω από την κοινωνική βάση, τις κοινωνικές σχέσεις που συντελείται.
Η σημερινή κοινωνία, ο τρόπος ζωής που προβάλλεται , τα σημερινά πρότυπα ζωής, είναι η βάση πάνω στην οποία γεννιέται και αναπτύσσεται ως φαινόμενο η τοξικομανία. Εδώ πρέπει να αναζητηθούν οι τρόποι αντιμετώπισης του, αλλά και εδώ πρέπει να μπαίνει και το στόχαστρο της πάλης μας.
Το ζήτημα της τοξικοεξάρτησης, των ναρκωτικών είναι ένα πολυπαραγοντικό κοινωνικό φαινόμενο. Πολυπαραγοντικό γιατί από τον πειραματισμό και τη δοκιμή μέχρι την εξάρτηση συνδράμουν πολλοί παράγοντες – ατομικοί, ψυχολογικοί, πολιτικοί, πολιτισμικοί, οικονομικοί, ιστορικοί – αλλά πάντα συντελείται μέσα σε συγκεκριμένα κοινωνικά πλαίσια. Αυτά τα κοινωνικά πλαίσια είναι που καθορίζουν τη μαζικότητα του φαινομένου, τη διάδοση των ουσιών, τις κοινωνικές σχέσεις κάθε ξεχωριστού ατόμου και κάθε ξεχωριστής προσωπικότητας. Εντάσσεται σε ένα συγκεκριμένο κοινωνικοοικονομικό σύστημα το οποίο τελικά ορίζει τις συνθήκες παραγωγής, πώλησης αλλά και κατανάλωσης ναρκωτικών ουσιών.
Για να αναπτυχθεί η σχέση ενός ατόμου με τα ναρκωτικά – από την πρώτη επαφή μέχρι το τελικό στάδιο της εξάρτησης – επιδρούν και συνυπάρχουν διαλεκτικά δεμένα τρεις βασικοί παράγοντες
- Το άτομο και η προσωπικότητα του
- Η ύπαρξη ουσιών
- Η κοινωνική στιγμή που το άτομο θα έρθει σε επαφή με την ουσία
Από αυτά τα τρία διαλεκτικά στοιχεία προκύπτουν κάποια ερωτήματα;
Τι προσωπικότητες διαμορφώνουμε σήμερα;
Με τι πρότυπα; – Με ποιες αξίες; – Σε μια κοινωνία με ελεύθερες ή όχι τις ναρκωτικές ουσίες; – Είναι η επαφή με την ουσία μια ατομική υπόθεση ή είναι μια κοινωνική σχέση; – Σε ποια κοινωνία εν τέλει συντελείται, ποια η οικονομική της βάση – πως το εποικοδόμημα της κοινωνίας καθορίζει και το περιεχόμενο των κοινωνικών σχέσεων άρα και των κοινωνικών συμπεριφορών;
Για να προσεγγίσουμε την κοινωνική προέλευση του φαινομένου της τοξικοεξάρτησης πρέπει καταρχήν να προσεγγίσουμε τον τρόπο δημιουργίας της προσωπικότητας και κατ’ επέκταση της ανθρώπινης συμπεριφοράς.
Υπάρχουν πολλές θεωρίες που προσπαθούν να προσεγγίσουν τον άνθρωπο αποσπασματικά, αποσπασμένο από τις κοινωνικές, οικονομικές, πολιτισμικές συνθήκες στις οποίες ζει και αναπτύσσεται. Αποσιωπάται το γεγονός ότι η προσωπικότητα συνιστά μια ολοκληρωμένη κοινωνική ποιότητα που το άτομο κατακτά μέσα από τη δραστηριότητα, μέσα από τη συμμετοχή του στις κοινωνικές σχέσεις και όχι με παρθενογένεση. Άρα δεν πρέπει να λησμονούμε ότι βασικό χαρακτηριστικό που διαμορφώνει την ανθρώπινη προσωπικότητα είναι ότι ο άνθρωπος είναι κοινωνικό ον.
Έτσι και στο φαινόμενο της τοξικοεξάρτησης, αν θέλουμε να το προσεγγίσουμε ολοκληρωμένα, πρέπει να λάβουμε υπόψη μας τις κοινωνικές σχέσεις μέσα στις οποίες αυτό διαμορφώνεται. Ένα φαινόμενο το οποίο συνιστά ακραία μορφή αλλοτρίωσης του ανθρώπου δεδομένου του ότι απομακρύνει τον άνθρωπο από τις πραγματικές του ανάγκες, πόσο μάλλον από τη διεκδίκησή να φέρει τη ζωή στα μέτρα των δικών του αναγκών, απομακρύνει τον άνθρωπο από το ίδιο το κοινωνικό γίγνεσθαι εφόσον η ουσία ορίζει την ίδια του την ύπαρξη αλλά και τις σχέσεις του με την κοινωνία.
Σήμερα μάλιστα δεν μιλάμε απλά για το φαινόμενο μόνο της τοξικομανίας αλλά και της πολυτοξικομανίας, δηλαδή την παράλληλη χρήση πολλών ουσιών από ένα άτομο. Δεν είναι τυχαίο ότι σε αυτές τις συνθήκες έχουμε μια ραγδαία αύξηση της τοξικομανίας και πολυτοξικομανίας. Ας μην ξεχνάμε ότι η κρίση φέρνει και περισσότερη χρήση με την έννοια ότι ευνοεί μια σειρά από παράγοντες που αφορούν το άτομο, την οικογένεια και το ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον οι οποίοι με τη σειρά τους ευνοούν την καταφυγή στη χρήση παράνομων ουσιών, αλλά και άλλες μορφές εξάρτησης, όπως το αλκοόλ και ο τζόγος. Και από εδώ φαίνεται γιατί η χρήση ουσιών και η διάδοσή τους έχει τη βάση στο σημερινό κοινωνικό σύστημα.
Τα στοιχεία στη χώρα μας σήμερα δείχνουν ότι πάνω από το 65% των εφήβων έχει πειραματιστεί με την κάνναβη, ότι έχει τριπλασιαστεί ο αριθμός των μαθητών που συστηματοποιεί τη χρήση της (από 3,4% το 1984 σε 13,5% το 2011), ότι το 8% των μαθητών κάνει συστηματική χρήση κάνναβης, το 1,8% όσων κάνουν χρήση κάνναβης είναι μαθητές Α’ και Β’ Γυμνασίου, ότι έχει μειωθεί η ηλικία πρώτης επαφής με τα ναρκωτικά πριν τα 14 έτη, ότι οι νέες μαθήτριες μπαίνουν πολύ πιο δυναμικά στη χρήση από ότι στο παρελθόν. Η γενική χρήση ουσιών στην Ελλάδα στους μαθητές είναι 9%, όταν στην ΕΕ είναι 22% και στις ΗΠΑ 36%.
Με αφορμή την θεματική εβδομάδα στα Γυμνάσια τον Μάη του 2017 το ΕΣΥΝ πραγματοποίησε πανελλαδική έρευνα με ανώνυμα ερωτηματολόγια σε μαθητές Γυμνασίου. Στην έρευνα συμμετείχαν 1100 μαθήτριες του Γυμνασίου. Εκτιμάμε ότι έχουμε ένα καλό δείγμα και από το σύνολο των μαθητών και από τις τρεις τάξεις και τις διαφορές ανά φύλο που με βάση αυτό μπορούμε να διακρίνουμε τάσεις και τη στάση των μαθητών για τη χρήση ουσιών.
Τι έδειξε η έρευνα για τις μαθήτριες του Γυμνασίου:
χρήση έχει κάνει το 5,5% των μαθητριών του Γυμνασίου με το 2% να δηλώνουν περιστασιακή και το 1% συστηματική χρήση
Κύριος χώρος χρήσης για τις μαθήτριες δηλώθηκε: δημόσιος χώρος (κυρίως πλατεία) και το σπίτι. Φαίνεται λοιπόν από τη μια απενεχοποίηση της χρήσης από τις μαθήτριες από μικρή ηλικία και γι αυτό επιλέγουν δημόσιο χώρο για χρήση, αλλά παράλληλα και τη μοναξιά για τη νέα κοπέλα που επιλέγει να κάνε χρήση μόνη της στο σπίτι παρότι σε αυτές τις ηλικίες η χρήση είναι ακόμα στο κοινωνικό στάδιο των συναναστροφών.
1 στις 3 μαθήτριες κρατά παθητική στάση απέναντι στη χρήση ουσιών μέσα στους συνομήλικους και την θεωρεί ως μια φυσική επιλογή.
Το 60% των μαθητριών θεωρεί ότι η χρήση ουσιών έχει βάση που ερμηνεύεται με ιατρικούς ή βιολογικούς παράγοντες Αυτή η στάση εκτιμάμε ότι εξαρτάται και από την στρεβλή προπαγάνδα που γίνεται για την δήθεν «ιατρική κάνναβη» ή την προσπάθεια και της σημερινής Κυβέρνησης να νομιμοποιήσει τα ναρκωτικά.
Το 36% των μαθητριών τάσσεται υπέρ του διαχωρισμού των ναρκωτικών σε σκληρά και μαλακά. Ενώ το 8% θεωρεί ότι πρέπει να νομιμοποιηθεί η χρήση της κάνναβης.
Κύρια ουσία που επιλέγουν οι μαθήτριες είναι η κάνναβη και τα συνθετικά χάπια. Φαίνεται ότι η κάνναβη επιλέγεται από τις μαθήτριες για χρήση σε δημόσιο χώρο, ενώ τα συνθετικά χάπια όταν η χρήση γίνεται ατομικά στο σπίτι.
Αυτό που μπορούμε να παρατηρήσουμε είναι ότι και από την έρευνα του ΕΣΥΝ επιβεβαιώνεται το στοιχείο που εξάγεται από όλες τις Πανελλαδικές Έρευνες στον μαθητικό πληθυσμό, ότι έχουμε αύξηση της χρήση ουσιών στις μαθητικές ηλικίες και κυρίως οφείλεται στην άνοδο της χρήσης στις νέες μαθήτριες. Ενώ τις προηγούμενες δεκαετίες η σχέση αγόρι – κορίτσι ήταν 80% προς 20% σήμερα τείνει να εξισωθεί και μάλιστα σε κάποιες ουσίες η νέα μαθήτρια υπερισχύει των αγοριών, όπως τα συνθετικά χάπια.
Θα λέγαμε λοιπόν ότι η χρήση ουσιών εκφράζει μια βαθιά κρίση που διαχέεται σε όλα τα πεδία των σημερινών κοινωνικών σχέσεων, έχει βαθιά κοινωνικές αιτίες- εκεί βρίσκεται η μήτρα του προβλήματος – και πλήττει μεταξύ άλλων και τις νεαρές ηλικίες που χάνουν την προοπτική τους και αντανακλάται στην καθημερινότητα της νέας γενιάς.
- Αντανακλάται δηλαδή στην εργασία, μια εργασία που επιτελείται με κριτήριο το κέρδος και όχι την ικανοποίηση των λαϊκών αναγκών, την εργασία που έχει χάσει το περιεχόμενο της προσφοράς στο κοινωνικό σύνολο και της ολοκλήρωσης της προσωπικότητας μέσα από την κοινωνική προσφορά
- αντανακλάται στον πολιτισμό, έναν πολιτισμό των lifestyle περιοδικών, της υποκουλτούρας και ναρκωκουλτούρας, κατευθυνόμενη κατεξοχήν στις νεαρές ηλικίες,
- αντανακλάται στην παιδεία και στο εκπαιδευτικό σύστημα των κοινωνικών ανισοτήτων, του διαχωρισμού των μαθητών, στον ατομικισμό και στον ανταγωνισμό,
- αντανακλάται στο σύστημα αξιών όπου οι αξίες της συλλογικότητας δίνουν τη θέση τους, σε θέσεις του τύπου «ο θάνατός σου η ζωή μου», στο κλείσιμο στον εαυτό, στη φυγή από τη πραγματικότητα.
- Αντανακλάται στην ποιότητα του ελεύθερου χρόνου της νεολαίας, όπου ο αθλητισμός, ο πολιτισμός και η ψυχαγωγία εμπορευματοποιούνται και αντικαθίστανται από αποστειρωμένες και αντιδραστικές μορφές εκτόνωσης.
- Αντανακλάται στην οικογένεια, τον διαμεσολαβητή ανάμεσα στην κοινωνία και τον άνθρωπο. Η κρίση εξάλλου φέρνει εκτός των άλλων κοινωνική διάλυση, διάλυση των κοινωνικών δεσμών και η οικογένεια γίνεται φορέας της ευρύτερης κοινωνικής βίας.
- Αντανακλάται στις συνθήκες ζωής και στην γκετοποίηση περιοχών.
- Αντανακλάται επίσης ότι τα ναρκωτικά είναι η δεύτερη μεγαλύτερη πιο προσοδοφόρα επιχείρηση παγκοσμίως. Πάνω από 600 δις $ ο ετήσιος παγκόσμιο τζίρος τους, πάνω από 3δις € ο ετήσιος τζίρος του Άμστερνταμ από τον ναρκωτουρισμό.
Νομίζουμε ότι πρέπει να σταθούμε πιο συγκεκριμένα στην σημερινή προσπάθεια που γίνεται και μέσα από την διαμόρφωση κοινωνικής ανοχής γύρω από το κοινωνικό φαινόμενο της τοξικοεξάρτησης, στόχος είναι η νομιμοποίηση των ναρκωτικών.
Ποια είναι τα σημερινά ιδεολογήματα – που μόνο σημερινά δεν είναι αλλά έρχονται από δεκαετίες πίσω – αλλά ανάλογα με την εποχή ντύνονται και πασπαλίζονται με νέα επιχειρηματολογία και στοχεύουν κυρίως στις νεανικές συνειδήσεις;
Επανέρχεται με νέα επιχειρηματολογία η ανάγκη να διαχωριστούν τα ναρκωτικά σε σκληρά και μαλακά. Αναφέρουμε ότι ναρκωτικό είναι οποιαδήποτε ουσία, φυσική ή χημική, επιδρά σε συγκεκριμένους υποδοχείς του εγκεφάλου και μέσα από το Κεντρικό νευρικό Σύστημα αλλοιώνει τη σκέψη, την κρίση, το θυμικό, τη διάθεση του ατόμου. Και βέβαια οι ουσίες ανάλογα την χημική τους σύνθεση και το αποτέλεσμα που διαμορφώνουν στον οργανισμό διαχωρίζονται, αλλά είναι επικίνδυνη η αντίληψη ότι υπάρχουν σκληρά και μαλακά ναρκωτικά. Κατά αρχάς δεν υπάρχουν σκληρές ή μαλακές αιτίες που σε στρέφουν στα ναρκωτικά. Σημασία δεν έχει με ποια ουσία επιλέγει ένας άνθρωπος να ξεφύγει τεχνητά και για λίγο από την σκληρή πραγματικότητα που ζει, αλλά τι τον έστρεψε στα ναρκωτικά. Τι είναι αυτό που τον κάνει να παραιτηθεί από τη ζωή και τον αγώνα για ζωή και να στραφεί στην παραίτηση. Τα ναρκωτικά είναι ναρκωτικά λόγω της επίδρασης που έχουν στον οργανισμό και της εξαρτητικής σχέσης που διαμορφώνει ο άνθρωπος με αυτά και όχι λόγο της ονομασίας τους, του τρόπου παρασκευής τους, της άμεσης ή πιο σταδιακής επίδρασης τους. Με την αθώωση ναρκωτικών μέσα από το διαχωρισμό τους σε σκληρά και μαλακά, έχει ήδη εκτιναχθεί η χρήση κάνναβης στη χώρα μας, έχουν πολλαπλασιαστεί τα αιτήματα για απεξάρτηση από κάνναβη κυρίως από νεαρές ηλικίες. Το πόσο αθώα ναρκωτικά υπάρχουν το απαντούν τα ίδια τα στοιχεία που δείχνουν ότι και στην ΕΕ και στη χώρα μας, ο 1 στους 3 που ζητά βοήθεια για θεραπεία είναι εξαρτημένος από κάνναβη.
Για να ντυθεί το επιχείρημα του διαχωρισμού των ναρκωτικών σε σκληρά και μαλακά πλέον προτάσσουν στην επιχειρηματολογία τους σε ρόλο «δούρειου ίππου» το ζήτημα της «ιατρικής κάνναβης». Ενώ τα προηγούμενα χρόνια η συζήτηση γίνονταν για το πόσο βλαβερά είναι τα ναρκωτικά, τώρα έχει μεταφερθεί στο πόσο καλό μπορούν να σου κάνουν. Εδώ χρειάζεται να ξεκαθαρίσουμε ότι δεν πρέπει και δεν υπάρχει λόγος να αντιπαρατεθούμε με αυτή την επιχειρηματολογία, γιατί ξεκινάμε από την εξής βάση, ότι στους αγώνες της ζωής μας δεν χωρά κανένα ναρκωτικό και για αυτό λέμε όχι σε όλα τα ναρκωτικά και κυρίως στον τρόπο ζωής που αυτά συμβολίζουν, δηλαδή στην παραίτηση από τη ζωή και κυρίως από την κοινωνική ζωή και δράση. Δεν έχει αποδειχθεί επιστημονικά θεραπευτική ιδιότητα της κάνναβης, αλλά έχει αναλγητική δράση αφού δρα σε συγκεκριμένους υποδοχείς του εγκεφάλου, νεκρώνει εγκεφαλικά κύτταρα και έτσι μπορεί να καταπραΰνει από τον πόνο. Η επιχειρηματολογία για «θεραπευτική κάνναβη» στοχεύει ουσιαστικά να ενισχυθεί η κοινωνική ανοχή γύρω από τα ναρκωτικά και να είναι το όχημα για νομιμοποίηση των ναρκωτικών. Εξάλλου η διαθεσιμότητα μια ουσίας είναι αυτή που αυξάνει και τη χρήση της. Αυτό έχει φανεί όπου νομιμοποιήθηκε η κάνναβη είτε για «ιατρικούς» είτε για ψυχαγωγικούς λόγους. Η πιο πρόσφατή έκθεση του ΟΗΕ για την παρακολούθηση των ναρκωτικών δείχνει ότι στις ΗΠΑ όπου σε 28 Πολιτείες έχει νομιμοποιηθεί η ιατρική κάνναβη» το 36% των μαθητών έχει κάνει χρήση κάνναβης με ιατρική συνταγή. Δε νομίζουμε ότι ο 1 στους 3 αμερικάνους μαθητές έχει πάθηση που μόνο με κάνναβη θεραπεύεται; Άρα πρέπει να προβληματιστούμε περισσότερο που αποσκοπούν αυτές οι κινήσεις. Τα στοιχεί δείχνουν ότι στις ΗΠΑ μόνο 2 μεγάλα μονοπώλια έχουν την ευθύνη καλλιέργειας, παραγωγής και διακίνησης κάνναβης και είναι αυτή τη στιγμή από τις πιο κερδοφόρες επιχειρήσεις στο Χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης.
Ακόμα και η αναλγητική ιδιότητα που μπορεί να έχει η κάνναβη σε ασθενείς με σκλήρυνση κατά πλάκας ή σε καρκινοπαθείς που επιβαρύνονται με χρόνιες χημειοθεραπείες, εμείς λέμε ότι σήμερα υπάρχει το νομικό πλαίσιο μέσα από το Δημόσιο σύστημα Υγείας να προμηθεύονται δωρεάν συνθετικά χάπια που περιέχουν κανναβινοδιόλη. Είναι άλλο αυτό και άλλο η δυνατότητα ο καθένας με συνταγή ή όχι γιατρού να καλλιεργεί και να κάνει χρήση κάνναβης. Να θυμίσουμε πάντως ότι και η ηρωίνη ως φάρμακο ανακαλύφθηκε και σήμερα είναι η κύρια ουσία εξάρτησης παγκόσμιος. Και η μεθαδόνη ως φάρμακο ανακαλύφθηκε και σήμερα σε 4 χώρες της ΕΕ είναι η κύρια ουσία εξάρτησης. Η προσβασιμότητα στην ουσία είναι αυτή που αυξάνει και τη χρήση της. Εξάλλου το 1935 που στις ΗΠΑ δημιουργήθηκε η πρώτη δημόσια κλινική για εξαρτήσεις όλες οι γυναίκες που συμμετείχαν ως εξαρτημένες σε προγράμματα θεραπείας ήταν ιατροί και νοσηλεύτριες γιατί ήταν εξαρτημένες από τη μορφίνη στην οποία είχαν άμεση πρόσβαση λόγω επαγγέλματος.
Φαίνεται ότι η σημερινή Κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ στα πλαίσια της «προοδευτικότητας» της, συνεχίζει να υπερασπίζεται ότι πιο συντηρητικό για το μέλλον και τη ζωή της νέας γενιάς αφού έχει ήδη αλλάξει τη διαβάθμιση της κάνναβης στον πίνακα των ναρκωτικών και ετοιμάζεται να φέρει νομοσχέδιο για την νομιμοποίηση της «ιατρικής κάνναβης» και τη δυνατότητα σε επιχειρήσεις να επενδύσουν στην κάνναβη για να αυξήσουν την κερδοφορία τους. Το ΕΣΥΝ θεωρεί ότι ο κατήφορος της Κυβέρνησης πρέπει να βρει απέναντί του ένα μαζικό οργανωμένο λαϊκό κίνημα που θα παλεύει ενάντια σε όλα τα ναρκωτικά, γιατί στη ζωή και στους αγώνες της νέας γενιάς να φέρει τη ζωή στα μέτρα της δεν χωράει καμιά ουσία, κανένα ναρκωτικό. Μπορούμε και πρέπει να του σταματήσουμε.
Με όλα αυτά που ήδη έχουν αναφέρει τελικά μπορεί πολύ εύκολα να κατανοηθεί και παράλληλα να απαντηθεί άλλο ένα ιδεολόγημα που επανέρχεται, και στοχεύει στους νέους ανθρώπους. Ότι δηλαδή η χρήση ναρκωτικών είναι μια ατομική επιλογή. Καταρχάς ο άνθρωπος ως κοινωνικό ον έχει κοινωνική ζωή και οι επιλογές του ανεξάρτητα από τον αντίκτυπο που έχουν στον ίδιο του τον εαυτό, έχουν διαμορφωθεί μέσα σε συγκεκριμένα κοινωνικά πλαίσια. Και ειδικά σε μια κοινωνία που βασικό χαρακτηριστικό της είναι οι κοινωνικές ανισότητες δεν υπάρχουν επιλογές ανεπηρέαστες. Δεν είναι τυχαίο ότι το κοινωνικό προφίλ των χρηστών που είναι ενταγμένοι για θεραπεία στη χώρα μας δείχνει για πάνω από το 50% σχολική διαρροή, για το 50% μακροχρόνια ανεργία, για το 40% των γυναικών χρηστριών σχέση με την πορνεία. Αυτά τα στοιχεία μόνο ατομική επιλογή δεν είναι, αλλά προδιαγραμμένα σε ένα συγκεκριμένο κοινωνικό πλαίσιο που λειτουργεί ως ενισχυτικός παράγοντας για τη χρήση ουσιών.
Η προσπάθεια να θεωρηθεί η χρήση ναρκωτικών απλά ως μια ατομική επιλογή στοχεύει να μην αναδεικνύονται τα κοινωνικά αίτια της τοξικομανίας, και κυρίως η πάλη κατά του φαινομένου να μην παίρνει κοινωνικά χαρακτηριστικά. Η υποτίμηση του κοινωνικού χαρακτήρα του φαινομένου είναι επικίνδυνη γιατί καθιστά αποσπασμένα το χρήστη υπεύθυνο για τη χρήση αλλά και γιατί διαμορφώνει τη βάση της αντιμετώπισής του αποσπασματικά – αντιεπιστημονικά – έξω από τις πραγματικές του αιτίες.
Η τοξικοεξάρτηση δεν συνιστά τίποτα άλλο από τη μορφή που παίρνει η δυσφορία σήμερα του ανθρώπου στα αδιέξοδα του, αδιέξοδα που απλόχερα προσφέρει η σημερινή κοινωνία στον άνθρωπο. Αποτελεί το μέσο για να αποσυρθεί ο χρήστης από μια κοινωνική πραγματικότητα που δεν αντέχει.
Απέναντι σε όλα αυτά εμείς λοιπόν αντιτάσσουμε τον κοινωνικό χαρακτήρα του φαινομένου και στοχεύουμε στην οργάνωση της πάλης ενάντια στα αίτια του φαινομένου που εδράζονται στο σημερινό κοινωνικοοικονομικό σύστημα. Από την στιγμή που η τοξικοεξάρτηση αποξενώνει το χρήστη, η αντιμετώπισή της δεν μπορεί να γίνει ούτε ατομικά ούτε μονόπλευρα. Η αποξένωση χτυπιέται μόνο μέσα από τη συλλογικότητα και μέσα από το χτύπημα των κατεξοχήν κοινωνικών αιτιών που επικάθονται και στο ψυχισμό του χρήστη, διαμορφώνοντας συγκεκριμένη μοιρολατρική στάση. Η αντιμετώπιση ενός κοινωνικού φαινομένου θέλει επιστράτευση όλης της κοινωνίας. Στην ουσία παλεύοντας ενάντια στην εξάρτηση από τις ουσίες παλεύουμε για την ίδια τη ζωή μας και αυτό δεν είναι ζήτημα και μέλημα ούτε μόνο του χρήστη ούτε μόνο της οικογένειάς του.
Για αυτό εμείς ως ΕΣΥΝ προτάσσουμε την ανάγκη της Πρόληψης. Όταν μιλάμε για Πρόληψη δεν αναφερόμαστε απλά στην ενημέρωση, αλλά ολοκληρωμένη Πρόληψη σημαίνει ένας άλλος τρόπος ζωής. Μιλάμε για έναν άλλο τρόπο ζωής που θα ορθώνει αντιστάσεις στη χρήση. Τρόπο ζωής με κυρίαρχο τα στοιχείο της συλλογικής δράσης.
Η τοξικομανία δεν είναι απλά η χρήση μια ουσίας, αλλά είναι τρόπος ζωής. Είναι τρόπος ζωής που το άτομο υποτάσσει κάθε του δράση, κάθε ανάγκη στην αναζήτηση της ουσίας. Διαμορφώνει τις κοινωνικές του σχέσεις γύρω από την αναζήτηση της ουσίας, αποξενώνεται από το κοινωνικό γίγνεσθαι και κυρίως αποξενώνεται από την ουσία του εαυτού του. Γι’ αυτό και η εξάρτηση από ψυχοδραστικές ουσίες είναι ακραία μορφή αλλοτρίωσης που αντιτίθεται στην ουσία της ανθρώπινης ύπαρξης και στον άνθρωπο ως κοινωνικό όν. Τα ναρκωτικά δεν οδηγούν μόνο στον φυσικό θάνατο, αλλά και στον κοινωνικό θάνατο, διαμορφώνοντας ανθρώπους σκιές στο περιθώριο της ζωής και των κοινωνικών σχέσεων.
Το βασικό είναι ότι η χρήση ναρκωτικών οδηγεί στην έλλειψη κινήτρου για τη ζωή αφού τα πάντα υποτάσσονται στην ψευδεπίγραφη ευχαρίστηση που μου προσφέρει η ουσία που κάνω χρήση. Και εμείς δεν θέλουμε τη νέα γενιά και τις νέες γυναίκες στο περιθώριο της ζωής, αλλά τους θέλουμε πρωταγωνιστές της ζωής, για να διαμορφώσουν τη ζωή που τους αξίζει. Θέλουμε νέους ανθρώπους με καθαρή συνείδηση για να μπορούν να φέρουν τη ζωή στα μέτρα τους. Για αυτό παλεύουμε για ΖΩΗ ΟΛΟΚΛΗΡΗ – ΟΧΙ ΜΕ ΔΟΣΕΙΣ.
*Παναγιώτης Κατηφές, κοινωνιολόγος, σύμβουλος εξαρτήσεων,
Γραμματέας του ΕΣΥΝ